उरिमको भुइँतला एक कुनामा टुक्रुक्क बसेको छ, ढुंगेओदान । त्यही ओदानमा फलामे खौना थचक्क बस्छ । त्यसपछि खौनाको आधा पेट पानीले भर्छ । आगो बलेको केही समयपछि पानी भकभकी उम्लन थाल्छ । चिरुंगाबाट हरियो अनुहारे झुसे साग टिम्टाको बाटो भएर भकभकी उम्लिरहेको पानीमा हाम्फाल्छ । खौनाभित्र पानीमा डाडु घरी सिङारु त घरी टप्पा नाच्न थाल्छ । हेर्दाहेर्दै झुसे साग फतक्क गल्न थाल्छ । त्यसपछि दुईचार मुठी मकै पीठो पनि मिसिन्छ । पन्युडान्स जारी रहन्छ । झुसेसाग र पीठोले पानीसँग पार्टी एकता गरेपछि गाढा हरियोमा हल्का सेतो अनुहारे सुप बन्छ ।
ढिँडो र सुप हातमालो गर्दै मुखभित्र पस्छन् । जुनवेला स्याल्याप्प–स्याल्याप्प संगीत सुनिन्छ । जस्तो सुनिन्छ, डल्लुगैरामा कोकलेले गाउँदा । खाइवरी भाँडाकुँडा माझ्छन् । घोप्टो पारी ओभाउँछन् । जस्तो परम्परागत विष्ट घरमा दलित समुदायले आफूले खाएको थाल माझेर थन्क्याउँछन् । घरभित्र पस्नुअघि तीतेपातीले हात र मुखमा दल्छन् ।
तपाईंलाई खसखस लागिसकेको होला, घरबाहिर खाएर हातमुखमा तीतेपाती दली चोख्याएर मात्र घरभित्र पस्नुपर्ने के बिटुलो खान्की हो त्यो ?
