काठमाडौँ — नेपाली भान्साबाट भोटे नुन बिलाएकै जुग बिते पनि जनजिब्रोबाट बिलाउन बाँकी छ । भोटे नुनसँगै भोटे ताल्चा र भोटे कुकुर लोक ‘सम्झना सल्लाघारी’ मा भुर्रभुर्र उड्छन् । ती कहिले ‘आहानमेन’ भएर उड्छन् त कहिले ‘गीत’ भएर । कहिले ‘आसिक’ त कहिले ‘मन्त्र’ भएर ।
कमरेडले किनेको ‘राजदरबार’ आहान बीच्चबीच्चमा पुग्दा (वैशाख पहिलो साता, २०७६) भने छक्कालै काँडा–साकिमधुरीबाट बाटो लागेको सूर्य खामेमा पुगेर ‘बाफीकोट, बाई’ भन्दै छ ।
कमरेड भने टिनछाने गेरु–रङे राजदरबारको भुइँतलामा ‘दरबार आहान’ हालिरहेछन् । जुन ठाउँमा यसअघि तीनतले दरबार उभिएको हुन्छ । जसलाई माओवादीले ‘सामन्तको दरबार’ भन्दै आगो झोेस्छ । दरबार जले पनि दरबारपछिल्तिर भने गोलाकारे सेतो अनुहारको ठूलो ढुंगा भने जस्ताको तस्तै छ, जुन ढुंगामा बसी राजाले ‘नाइमुन नाइमुन’ (नुहाउने) गरेका हुन् । भुइँतला भित्तामा लेखिएको छ, ‘प्रकाश व्यापार सेवा एन्ड सप्लायर्स ।’ पहिलो तलाका दुई कोठामा खुला ढोकामा पर्दा छ । भुइँतलाको दुई ढोकामध्ये एउटा बन्द छ ।
लोककथन छ, ‘सुन नभए नि हुन्छ, मानिसलाई नुन नभई हुन्न ।’
सञ्जोग ! नहुँदा पनि हुने ‘सुन’ यतिबेला जुगकै सर्वाधिक महँगो छ ।
टेम्पोमा टुकुटुकु
कम्मरदेखि घुँडासम्म सेतो खाडीको काँची । आँखामा चस्मा । कालो टोपी । दायाँ हातमा लौरो । टेम्पोको डन्डीमा बायाँ हात । लगनखेलबाट रत्नपार्क गुडेको नीलो टेम्पोमा गहुँगोरो वृद्ध टेम्पो टुकटुकमा टुक्का टँसाउँदै ‘निलई’ भाकामा रुकुमकोटतिर बग्ने थबाङ बग्छन् । उनै वृद्धले खनेको जगमा त नेपाल १० वर्षसम्म हल्लिएको हो । उनकै थबाङ टेकेर पुष्पकमल दाहाल, बाबुराम भट्टराईहरू बालुवाटार र सिंहदरबार फन्को मार्दासमेत ती वृद्ध भने टेम्पोरत छन् ।
टेम्पोमै उनले आफूसँग ०४८ मा संसद् पसेका ‘किर्सन’लाई सम्झन्छन् । खस–नेपालीभाषीका ‘कृष्ण’लाई रोल्पाका असली मगर ‘किर्सन’ वा ‘किरस्न’ भन्छन् । हो, यिनै बुढाले रोल्पामा भाषण गर्दा कृष्णबहादुर महरालाई ‘बाँकी कुरा किरस्नेले भन्ने छ’ भने भन्ने किस्सा छ । सिंहदरबारमा सभामुखरत उनै कृष्णकिस्सा सम्झँदै वृद्ध टेम्पो चढेर अस्पताल जाँदै छन् । रत्नपार्कमा टेम्पोबाट ओर्लेर लौरो टेक्दै वीर अस्पताल जान्छन् ।
भन्छन्, विश्वको आधा जनसंख्या लकडाउनमा छ । खस नेपालीमा बन्दाबन्दीभन्दा कोरानावास पो सही हुन्छ कि ! कोरोनावास अर्थात् काराबास । फरक यत्ति हो, यो कोरोनावासमा बन्दुक बोकेका पुलिसको बदला कोरोना छ । 
फागुन पहिलो साता । घोराहीको सामान्य सिलाइ पसल । कुनै याममा फाटेको मान्छे मन सिलाउन ‘जनयुद्ध–आँधी’मा बत्तिएकी एउटी युवती कलमा कुर्ता सिलाइरहेकी छिन् । पाँच फिट अग्ली गहुँगोरी युवती ससाना छोरी संयोजना र दीपशिखासाथ कलको सियोमा घरि तिनका स्कुले कापीकलम नाठी हाल्छिन्, त घरि अरब उडेका अरब पतिको याद । 
